Czym jest trauma?

Photo by Joshua Brown on Unsplash

Współcześnie bardzo często nadużywamy słowa trauma mówiąc o czymś trudnym. Tymczasem nie każde trudne wydarzenie jest traumatyzujące i nie po każdym trudnym wydarzeniu musi pozostać trauma, ale też nie każde wydarzenie, które uznamy za niepowodujące traumy, tej traumy nie spowoduje u kogoś innego.

Często może wydawać się, że dziecko z daną sytuacją świetnie sobie radzi, ponieważ nie przeżywa jej w sposób widoczny. Takie radzenie sobie może wynikać z odcięciem pewnej części, co w psychologii nazywane jest dysocjacją, a reszta psychiki zachowuje kompetencje i funkcjonuje w sposób normalny: dziecko chodzi do szkoły, uczy się i rozwija, ale zdysocjowana część, choć niezintegrowana z resztą psychiki, cały czas tam jest i zatrzymuje w sobie rezerwuar trudnych przeżyć. Z czasem może pojawić się coś, co będzie katalizatorem tego doświadczenia.

W dorosłym życiu mogą to być kłótnie w związku, które będą kojarzone z tym, że wali się świat, ponieważ to łączy się z zapisem traumatycznym. Nasz mózg nie odczytuje tego, że to było kiedyś i wysyła komunikat: teraz wali ci się świat.

Więcej o tym, jak wygląda trauma, czy zawsze traumą jest i jak radzić sobie z trudnymi emocjami w AUDYCJI Strefa Rodzica na antenie Polskiego Radia Dzieciom. Rozmawiał ze mną Mikołaj Foks.

Languishing a depresja

Image by Michaela

Fot. Michaela / Pixabay

Languishing, czyli poczucie stagnacji i pustki, jest zjawiskiem definiowanym jako niepełne zdrowie psychiczne, charakteryzujące się niskim poziomem dobrostanu pomimo braku zaburzeń psychicznych. Osobom doświadczającym tego stanu brakuje motywacji, mają trudności z koncentracją, nie czują radości z tego, co robią, trudno im się zebrać, i częściej mają ogólnie złe samopoczucie. Zjawisko to szczególnie było obserwowane w okresie przedłużającej się pandemii i w czasie postpandemicznym i w tym znaczeniu może być rozumiane jako wyraz długotrwałych, emocjonalnych skutków pandemii.

W depresji również możemy zaobserwować spadek motywacji, złe samopoczucie i trudności z koncentracją, jednak – w odróżnieniu od zjawiska opisywanego jako languishing – jest ona zaburzeniem psychicznym, które, nieleczone, może doprowadzić do śmierci. Dodatkowo objawy depresji nie zawsze muszą być widoczne. Czasami bowiem zewnętrznie prezentowane są zachowania pozornie niezgodne ze stereotypowymi objawami depresji. Może to być poirytowanie, wybuchy złości czy próby nadmiernego kontrolowania otoczenia. W niektórych przypadkach ujawnia się poprzez dolegliwości somatyczne (bóle ciała, osłabienie, zaburzenia snu, utratę wagi ciała). Uczucie zmęczenia może być brane za objaw stresu i przepracowania, podczas gdy może być to właśnie objaw rozwijającej się depresji.

Jeśli doświadczamy części z wymienionych tutaj objawów, mamy powody przypuszczać, że nasze zdrowie psychiczne zaczyna szwankować. Ważne jest jednak, żeby nie diagnozować choroby samemu i nie wdrażać samoleczenia. Jeśli podejrzewamy, że możemy mieć depresję, uzasadnione będzie skontaktowanie się z lekarzem, psychiatrą lub psychologiem. Może bowiem okazać się, że przyczyna jest inna – podobne dolegliwości mogą bowiem występować w innych schorzeniach lub leżeć w tzw. normie zdrowotnej. Sam smutek czy spadek motywacji nie muszą od razu być symptomami depresji.

Więcej o zjawisku languishing oraz od odróżnieniu jego od depresji w audycji radiowej STREFA RODZICA w Polskim Radiu Dzieciom.