Archiwa tagu: stagnacja

Gdy duchowość staje się formą unikania

Zamieszczono przez

John Welwood, psycholog i nauczyciel buddyjski, ukuł termin spiritual bypassing, by opisać skłonność do używania idei i praktyk duchowych jako sposobu na niekonfrontowanie się z trudnymi emocjami, nierozwiązanymi konfliktami wewnętrznymi lub niedokończonymi zadaniami rozwojowymi. W praktyce oznacza to, że zamiast stawić czoło bólowi, złości czy wstydowi, wybieramy duchowe narracje i praktyki. Ten duchowy eskapizm może przynieść chwilowe ukojenie, ale z czasem utwierdza mechanizmy obronne i pogłębia dystans zarówno wobec siebie, jak i wobec innych.

Zjawisko to szczególnie dobrze widać w kulturze wellness i tzw. toksycznej pozytywności. W świecie tym łatwo pomylić spokój z unikaniem, a akceptację z wyparciem. W narracjach samorozwojowych często pojawia się przekaz, że pewne emocje są „złe” i że trzeba je przekroczyć lub przemienić w te „lepsze”. A tymczasem właśnie emocje trudne, nawet jeśli bolesne, niosą informacje o tym, co się w nas dzieje, o potrzebach, granicach, relacjach. Kiedy je zagłuszamy albo wypieramy, tracimy kontakt z realnością naszego własnego doświadczenia, z ciałem i z autentycznością spotkania z drugim człowiekiem.

Spiritual bypassing nie jest odrzuceniem duchowości, lecz jej zniekształceniem. Medytacja, modlitwa czy rytuały mogą prowadzić do głębokich wglądów, ale mogą również stać się tarczą, za którą ukrywamy lęk, wstyd lub poczucie winy. Warto zadać sobie pytanie o intencję: czy praktykuję, by być bliżej siebie i innych, czy by unikać tego, co boli? Dojrzała duchowość nie unika cierpienia, lecz uczy obecności i współczucia. A kiedy łączymy praktykę duchową z psychologiczną pracą, dopiero wtedy duchowy rozwój może być prawdziwie uzdrawiający, zamiast stawać się kolejną formą ucieczki.

Fot. Ashley Batz / Unsplash

Pozornie łatwe wyjścia

Zamieszczono przez

Pułapka strategii unikowych opiera się na mechanizmie, który polega na utrwalaniu przekonania, że unikanie jest jedyną bezpieczną strategią radzenia sobie z trudnościami. Rzecz w tym, że ignorując problemy, nie dajemy sobie szansy na ich rozwiązanie, co prowadzi do kumulowania się ich.

Głównym kosztem stosowania strategii unikowych jest utrata możliwości rozwoju emocjonalnego. W obliczu trudnych doświadczeń, takich jak konflikty, krytyka czy porażki, mechanizm unikania chroni nas przed natychmiastowym dyskomfortem, jednak jednocześnie blokuje możliwość nauki, akceptacji własnych ograniczeń, wykorzystania swojego potencjału oraz budowania odporności na stres. Długotrwałe stosowanie strategii unikania prowadzi do narastania lęków, niepewności i obniżenia poczucia własnej wartości, a to pogarsza nasze zdolności adaptacyjne.

Mechanizmy unikania można zmieniać, choć wymaga to świadomej pracy nad sobą. Kluczowym krokiem jest uświadomienie sobie, że unikanie problemów nie jest rozwiązaniem, lecz jedynie sposobem na chwilowe osłabienie bólu. A kluczową umiejętnością jest akceptacja dyskomfortu jako przejściowego stanu, a nie powodu do ucieczki. Oznacza to pozwolenie sobie na doświadczanie niepewności i przeżywanie niekomfortowych emocji.

Więcej o wycofywaniu się wobec trudności, odkładaniu decyzji, zwlekaniu z przeprowadzeniem trudnej rozmowy czy rezygnacji z dążenia do realizacji życiowych celów znajdziecie w artykule, który napisałem do dwumiesięcznika Newsweek Psychologia. Rozmowę możecie przeczytać w PDF lub w formie ELEKTRONICZNEJ. 

Fot. IR / Unsplash

Strefa komfortu – nasz kapitał, nasze zasoby

Zamieszczono przez

Motywacyjne slogany o nieograniczonych możliwościach tworzą iluzję, że sukces i szczęście zależą wyłącznie od nas, co prowadzi do poczucia winy i presji na ciągły rozwój. Tymczasem prawdziwy rozwój wymaga autorefleksji i świadomości własnych ograniczeń, a nie bezrefleksyjnego dążenia do przekraczania strefy komfortu.

Wielu ludzi myli rozwój z ciągłym przekraczaniem granic, a poczucie niespełnienia wynika często z porównań z innymi oraz medialnych wzorców sukcesu. Mitem jest przekonanie, że rozwój wiąże się wyłącznie z opuszczaniem strefy komfortu, a sama strefa komfortu – miejscem stagnacji. Rutyna i powtarzalność mogą być równie twórcze, jak odkrywanie nowości, ponieważ pozwalają na pogłębianie umiejętności i dążenie do mistrzostwa. Prawdziwa kreatywność wymaga poczucia bezpieczeństwa, a nie ciągłego stresu. Rozwój nie może polegać wyłącznie na ciągłych zmianach, lecz również na doskonaleniu tego, co już znane, we własnym tempie.

Nieustanne zmienianie siebie przypomina ciągłe przesadzanie rośliny – może bardziej zaszkodzić niż pomóc. Strefa komfortu jest naszym kapitałem, bazą zasobów, które warto pielęgnować. Zamiast ślepo podążać za ideą zmiany jako wartości samej w sobie, powinniśmy pytać, co stoi za naszymi pragnieniami i jaką realną wartość wnoszą w nasze życie. Prawdziwy rozwój nie wymaga ciągłego biegu, ale wytrwałości i refleksji nad sobą w obecnym stanie.

Image by Free Photos from Pixabay

Fot. Free Photos / Pixabay