Archiwa tagu: dysortografia

Neuroróżnorodność i odporność psychiczna

Zamieszczono przez

Odporność psychiczna jest kluczowa w naszym życiu – ale czy wygląda tak samo u osób neurotypowych i nieneurotypowych?

Zostałem zaproszony przez Katarzynę Stachelczyk, żeby w jej podcaście Nie tylko o psychoterapii porozmawiać o tym, jak neuroróżnorodność wpływa na radzenie sobie z wyzwaniami. Podczas rozmowy poruszaliśmy takie tematy jak m.in.:

  • jakie stereotypy osłabiają odporność psychiczną osób nieneurotypowych?
  • które ich cechy stają się zasobami?
  • jak otoczenie – rodzina, szkoła, praca – może wspierać zamiast podkopywać odporność?

Zapraszam serdecznie do słuchania i refleksji – bo różnorodność neurologiczna to temat, który dotyczy nas wszystkich.

Nagrania można odsłuchać na Spotify, YouTube oraz Speaker.

ADHD? Autyzm? Kiedyś tego nie było…

Zamieszczono przez

ADHD? Spektrum autyzmu? Kiedyś tego nie było… Czyżby?

Cechy i objawy związane z ADHD oraz spektrum autyzmu (ASD) istniały na długo przed ich sformalizowaniem w ramach współczesnej diagnostyki psychiatrycznej. Poniżej przedstawiam kilka argumentów przemawiających za tym poglądem:

  1. Stabilność genetyczna i neurobiologiczna – ADHD i ASD mają silne podłoże genetyczne. Badania wykazują wysoką dziedziczność tych zaburzeń. Ponieważ genotyp człowieka nie uległ drastycznym zmianom na przestrzeni kilku pokoleń, predyspozycje neurorozwojowe były obecne również w przeszłości.
  1. Historyczne opisy zachowań – zachowania charakterystyczne dla tych zaburzeń pojawiają się w dokumentach, literaturze oraz relacjach medycznych z wcześniejszych epok.

Badacze wskazują, że cechy przypominające ADHD można odnaleźć w postaciach literackich, takich jak: tytułowy bohater „Pana Tadeusza” Adama Mickiewicza, Bolesław Śmiały z „Króla Duchu” Juliusza Słowackiego, Józio z „Ferdydurke” Witolda Gombrowicza oraz bohatera „Daremnej pracy” Ignacego Krasickiego.

Z kolei cechy przypominające spektrum autyzmu dostrzegalne są u postaci literackich, m.in. u bohaterów „Sklepów cynamonowych” Bruno Schulza, Bartleby’ego z książki „Bartleby, the Scrivener” (wydanej w 1853 roku autorstwa Hermana Melville’a) oraz Myszkina z powieści „Idiota” Fiodora Dostojewskiego.

  1. Retrospektywne badania epidemiologiczne – badania te polegają na reinterpretacji opisów zachowań z historycznych źródeł, takich jak raporty szkolne czy dzienniki medyczne, co pozwala na identyfikację objawów zgodnych z obecnymi kryteriami diagnostycznymi.
  1. Ewolucyjna perspektywa – z ewolucyjnego punktu widzenia pewne cechy, klasyfikowane współcześnie jako objawy ADHD oraz ASD, mogą być interpretowane jako adaptacyjne w określonych warunkach środowiskowych.
  1. Zmiany w systemie diagnostycznym – ewolucja systemów diagnostycznych nie zmienia faktu, że pewne wzorce zachowań są stałą częścią ludzkiego rozwoju, a zmiana kryteriów diagnostycznych oraz rosnąca świadomość społeczna doprowadziły do lepszej identyfikacji i wsparcia dla osób z tymi zaburzeniami, a nie do ich powstania.

Fot. IR / Canva

Współwystępowanie neuroatypowości

Zamieszczono przez

Neuroatypowości u dorosłych to złożony obszar badań. Coraz więcej dowodów wskazuje, że u dorosłych nie występują wyłącznie pojedyncze zaburzenia, takie jak ADHD, spektrum autyzmu, dysleksja czy dysgrafia, lecz często współwystępują one w skomplikowanych konfiguracjach. Ta komorbidność wynika z wspólnego podłoża neurobiologicznego i genetycznego, które kształtuje indywidualny profil funkcjonowania mózgu już we wczesnych etapach życia. Jednocześnie, procesy kompensacyjne i adaptacyjne, rozwijające się w dorosłości, mogą maskować klasyczne objawy, co sprawia, że tradycyjne kryteria diagnostyczne nie zawsze oddają pełen obraz neuroróżnorodności.

Trudności diagnostyczne związane ze współwystępowaniem różnych neuroatypowości stawiają przed psychoterapeutami i specjalistami szereg wyzwań. Przede wszystkim, nakładające się objawy mogą utrudniać precyzyjną diagnozę – granice między zaburzeniami są często rozmyte, co wymaga zastosowania interdyscyplinarnego podejścia. Dla psychoterapeutów ważne staje się opracowanie strategii, które pozwolą na skuteczne interwencje w przypadkach, gdzie trudności w koncentracji, deficyty w pamięci roboczej czy problemy w przetwarzaniu językowym łączą się, wpływając negatywnie na funkcjonowanie danej osoby w życiu prywatnym i zawodowym.

Jak najbardziej istnieje potrzeba dalszych badań, które pozwolą lepiej zrozumieć mechanizmy współwystępowania neuroatypowości. Proponowane kierunki badań obejmują przede wszystkim badania longitudinalne, które śledzą rozwój objawów na przestrzeni życia, a także interdyscyplinarne projekty, integrujące dane z genetyki, neuroobrazowania i badań psychologicznych. W praktyce klinicznej pojawiają się już spersonalizowane programy terapii oraz narzędzia diagnostyczne, które pozwalają na indywidualne podejście do każdego pacjenta. Takie metody mają na celu nie tylko łagodzenie objawów, ale również wykorzystanie unikalnych atutów dorosłych z neuroróżnorodnością, umożliwiając im pełniejsze funkcjonowanie w społeczeństwie i czerpanie zadowolenia ze swojego życia.

Fot. Gerd Altmann / Pixabay

Dysleksja, dysortografia, dysgrafia, dyskalkulia

Zamieszczono przez

Takie zjawiska jak dysleksja, dysortografia, dysgrafia czy dyskalkulia, bywają często niezrozumiane i błędnie interpretowane jako wynik lenistwa lub braku staranności. Tymczasem są to realne trudności, wynikające z neuroatypowości, a z którymi codziennie zmagają się tysiące ludzi. Choć zdarzają się przypadki nadużywania diagnoz w celu uniknięcia negatywnych konsekwencji szkolnych porażek, warto pamiętać, że te zaburzenia wynikają z odmienności w funkcjonowaniu mózgu, a nie z charakteru osoby. Dlatego tak ważne jest zrozumienie ich natury i wyzwań, jakie niosą ze sobą.

Zaburzenia tego typu objawiają się na różne sposoby. Dysleksja utrudnia płynne czytanie, dysortografia prowadzi do błędów ortograficznych pomimo znajomości zasad, dysgrafia wpływa na nieczytelność pisma, a dyskalkulia utrudnia rozwiązywanie nawet prostych problemów matematycznych. Na dalszym etapie życia, w środowisku akademickim czy zawodowym, trudności te mogą objawiać się problemami z przetwarzaniem tekstów, rozumieniem informacji czy komunikacją pisemną. Towarzyszą im dodatkowe wyzwania, takie jak problemy z koncentracją, zapamiętywaniem czy radzeniem sobie z presją informacji, co niejednokrotnie negatywnie wpływa na samoocenę i pewność siebie tych osób.

Mimo trudności, osoby z zaburzeniami dyslektycznymi mają także unikalne mocne strony. Dzięki myśleniu lateralnemu potrafią podchodzić do problemów w sposób nieszablonowy, łącząc kreatywność z umiejętnością myślenia obrazami. Te cechy sprawiają, że mogą odnosić sukcesy w takich dziedzinach jak projektowanie, grafika czy tworzenie innowacyjnych rozwiązań. Kluczem do pełnego wykorzystania ich potencjału jest zrozumienie, wsparcie i stworzenie środowiska sprzyjającego ich rozwojowi.

Image by expresswriters from Pixabay

Fot. expresswriters / Pixabay

Neuroróżnorodność w pracy

Zamieszczono przez

W pracy z osobami neuroatypowymi możemy skupiać się na tym, co utrudnia im życie lub kierować uwagę na ich niezwykle ciekawe cechy i zdolności, unikalne wzorce myślenia i przetwarzania, które stwarzają wiele możliwości. Osoby neuroatypowe bowiem, mimo swoich trudności, zwykle wyróżniają się jakimiś zdolnościami.

Dlatego też współcześnie coraz więcej międzynarodowych korporacji i firm zmienia perspektywę i zaczyna doceniać wyjątkowe przetwarzanie bodźców przez osoby neuroatypowe, postrzegając te szczególne umiejętności jako zasoby. Dzięki umiejętnościom nieszablonowego myślenia i tworzenia nowatorskich sposobów rozwiązywania problemów, zatrudnianie pracowników o tak unikalnych  predyspozycjach daje szanse zapewnienia większej konkurencyjności firmy na rynku pracy.

Podczas kursu o neuroróżnorodności:

  • dowiesz się, czym jest koncepcja neuroróżnorodności i czym jest neuroatypowość;
  • poznasz najbardziej powszechne rodzaje neuroatypowości;
  • dowiesz się, jak wykorzystać model mocnych stron w budowaniu środowiska pracy uwzględniającego indywidualne cechy osób neuroatypowych;
  • zrozumiesz, w jak sposób ich szczególne cechy mogą być zaletą w firmie;
  • nauczysz się, co jest potrzebne, aby potencjał osób neuroatypowych mógł być w pełni wykorzystywany w pracy.

Do kogo jest skierowany kurs:

  • do liderów, osób zarządzających, które chcą się dowiedzieć, jak zaprojektować środowisko pracy uwzględniające potrzeby osób neuroatypowych;
  • do członków zespołów, którzy chcą zrozumieć takie osoby, by polepszyć efektywność i atmosferę w zespole;
  • do każdego, kto jest zainteresowany koncepcją neuroróżnorodności w pracy.

Więcej informacji o kursie znajdziesz TUTAJ.

SEDUO_CP_Rotberg_01